Türk Telekom Blog

Yarınları var edebilmek, bugünün ihtiyaçlarını doğaya zarar vermeden karşılamakla başlar. Sürdürülebilirlik doğal kaynakların tükenmeden, ekosisteme zarar vermeden ve gelecek nesillerin ihtiyaçlarını tehlikeye atmadan kullanılması prensibine dayanan bir kavram olarak öne çıkıyor. Günümüzde artan sanayileşme, hızlı nüfus artışı ve bilinçsiz tüketim alışkanlıkları; doğal kaynakları giderek daha fazla tüketiyor ve ekolojik dengeyi tehdit ediyor. Bu nedenle sürdürülebilirlik, sadece çevresel bir mesele olmaktan çıkarak küresel bir zorunluluk hâline geliyor. Daha geniş bir perspektiften bakıldığında “Sürdürülebilirlik nedir?” için sürdürülebilirliğin yalnızca çevreyi koruma çabasıyla sınırlı olmadığı söylenebilir. Ekonomik sürdürülebilirlik, üretim ve tüketim süreçlerinin verimli bir şekilde yönetilmesini ve uzun vadeli ekonomik büyümenin sağlanmasını içerirken; sosyal sürdürülebilirlik, toplumların refahını artırmayı ve eşitlikçi bir yaşam standartları sunmayı amaçlıyor. Bu üç temel bileşen sürdürülebilir bir sistemin temel taşlarını oluşturuyor.

Türkiye'nin önde gelen teknoloji ve iletişim şirketlerinden biri olan Türk Telekom, sürdürülebilirlik anlayışını tüm iş süreçlerine entegre etmiş örnek kurumlar arasında yer alıyor. Yüksek enerji tüketiminin çevresel etkilerinin farkında olan kurum, güneş enerjisi gibi yenilenebilir kaynaklara yatırım yaparak karbon ayak izini azaltmaya yönelik adımlar atıyor.

Bunun yanı sıra, kâğıt tüketimini azaltmak için dijital belgeler, e-Fatura uygulamaları, video konferans sistemleri gibi çözümleri benimseyen Türk Telekom; sadece operasyonel değil, kültürel dönüşüm açısından da sürdürülebilirliği teşvik ediyor. Karbon Saydamlık Projesi’ne (CDP) verdiği düzenli yanıtlarla şeffaflık ve hesap verebilirlik konularında da sektöre öncülük ediyor. Sizin için sürdürülebilirlik konusunda önem arz eden tüm detayları bir araya getirdik.

Sürdürülebilirlik Nedir?

Sürdürülebilirlik insanoğlunun doğayla uyum içinde yaşayarak kaynakları verimli kullanmasını ve gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmasını hedefleyen kapsamlı bir yaklaşımdır. Sürdürülebilirlik nedir kısaca açıklarken temel amacı, ekolojik dengeyi koruyarak ekonomik ve toplumsal kalkınmayı desteklemek oluyor. Sürdürülebilir bir sistem doğal kaynakları tüketmeden, ekosistemlere zarar vermeden ve çevresel sorunlara yol açmadan insanların ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlıyor.

Bu kavramın öneminin giderek artmasının başlıca sebeplerinden biri ise sanayi devriminden bu yana hızla artan çevresel tahribattır. Küresel ısınma, ormansızlaşma, su kaynaklarının azalması, biyolojik çeşitliliğin tehlikeye girmesi ve hava kirliliği gibi sorunlar sürdürülebilir çözümler geliştirilmesini zorunlu hale getiriyor. Günümüzde özellikle elektronik atıklar gibi çevreye zarar veren unsurların kontrol altına alınması ve geri dönüştürülmesi sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için kritik bir konu oluyor.

Elektronik atıklar sürdürülebilirlik ilkelerinin ihmal edildiği en büyük sorun alanlarından biridir. Kullanım ömrünü tamamlamış televizyonlar, bilgisayarlar, cep telefonları ve diğer elektronik cihazlar, içerdiği toksik maddeler nedeniyle çevreye ve insan sağlığına büyük zararlar verebiliyor. Bu atıkların doğaya bilinçsizce bırakılması hem ekosisteme zarar veriyor hem de ekonomik ve sosyal sürdürülebilirliği tehlikeye sokuyor. Elektronik atık yönetimi sürdürülebilirlik çerçevesinde ele alınması gereken en önemli konulardan biri oluyor. Bu noktada Türk Telekom döngüsel ekonomi prensiplerine dayalı atık yönetimi uygulamaları ile kaynak verimliliğini artırıyor ve çevre için olumlu adımlar atıyor.

Sürdürülebilirlik Bileşenleri

Sürdürülebilirlik kavramı çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirlik olmak üzere üç ana başlık altında ele alınıyor. Bu üç unsur birbirini tamamlayan ve birlikte değerlendirilmesi gereken kavramlardır. “Çevresel sürdürülebilirlik nedir?” bakıldığında doğal kaynakların bilinçli bir şekilde kullanılarak ekosistemlerin korunmasını hedeflediği söylenebiliyor. Elektronik atıkların doğaya bilinçsizce atılması, çevresel sürdürülebilirliğe büyük bir zarar veriyor. Kullanılmayan cep telefonları, bilgisayarlar, televizyonlar ve diğer elektronik cihazlar, içerdikleri kurşun, cıva, kadmiyum ve arsenik gibi zararlı kimyasallar nedeniyle toprak ve su kaynaklarını kirletebiliyor.

Elektronik atıkların çevreye verdiği zararları önlemek için geri dönüşüm süreçlerinin etkin bir şekilde uygulanması gerekiyor. Eski cihazların parçalanarak içerdikleri değerli metallerin yeniden kullanılması, çevresel sürdürülebilirlik açısından büyük önemli. Üstelik üretici firmaların çevre dostu malzemeler kullanması ve geri dönüştürülebilir bileşenlere öncelik vermesi gerekiyor.

Ekonomik sürdürülebilirlikte ise mevcut kaynakları verimli kullanılarak uzun vadeli ekonomik büyümenin sağlanmasını ifade ediyor. Daha detaylı bakıldığında “Ekonomik sürdürülebilirlik nedir?” konusu için elektronik atıkların geri dönüşümü bu açıdan büyük bir fırsat sunuyor. Eski cihazlardan geri kazanılan altın, gümüş, bakır ve diğer değerli metaller yeni üretim süreçlerinde kullanılarak doğal kaynak tüketimini azaltıyor ve ekonomiye katkı sağlıyor.

Bunun yanı sıra elektronik atıkların geri dönüştürülmesi yeni iş alanları yaratarak istihdamı artırıyor. Geri dönüşüm tesisleri ve sürdürülebilir üretim modelleri çevre dostu iş kollarının gelişmesini destekliyor. Elektronik atık yönetimi sadece çevresel açıdan değil ekonomik kalkınma açısından da büyük önem taşıyor. Bu noktada sürdürülebilirlik kalkınma için de ekonomik sürdürülebilirlik büyük bir önem taşıyor. “Sürdürülebilirlik kalkınma nedir?” sorusu ise ekonomik büyüme ve toplumsal refahı sağlarken doğal kaynakları gelecek nesiller için korumayı amaçlayan kalkınma modeli olarak tanımlanıyor. Sürdürülebilir kalkınma yalnızca ekonomik büyümeyi değil aynı zamanda çevresel ve sosyal dengeleri gözetmeyi gerektiriyor. Peki, sosyal sürdürülebilirlik nedir?

Sosyal sürdürülebilirlik, insanların sağlıklı ve güvenli bir ortamda yaşayabilmesini hedefliyor. Sürdürülebilirliğin sosyal yönü, bir toplumun temel değerlerinin, insan ilişkilerinin ve kurumsal yapıların uzun vadede varlığını sürdürmesini sağlayan unsurları kapsıyor. Bu boyut, toplumsal uyumun sağlanması ve gelecek nesiller adına ortak hedeflerin benimsenmesiyle somutlaşıyor. Sadece çevresel ya da ekonomik sürdürülebilirlik değil; aynı zamanda bireylerin eşit haklara sahip olması, yaşam kalitelerinin artması, temel ihtiyaçlarının karşılanması ve özgürlüklerin güvence altına alınması da sürdürülebilirliğin sosyal temelleri arasında yer alıyor.

Bu doğrultuda, sosyal açıdan sürdürülebilir bir toplumun beş temel ilkesi öne çıkıyor: Eşitlik, toplumun en kırılgan ve dezavantajlı kesimleri de dâhil olmak üzere herkes için eşit olanakların sunulmasını ifade ediyor. Çeşitlilik, farklı toplumsal grupların varlığının kabulü ve desteklenmesini gerektiriyor. Bağlılık, topluluklar arasında dayanışmayı teşvik edecek resmi ve gayri resmî yapılarla toplumsal ilişkilerin güçlendirilmesini amaçlıyor. Yaşam kalitesi, bireylerin temel ihtiyaçlarını karşılayabildiği, sağlıklı, güvenli ve onurlu bir hayat sürebildiği bir düzenin inşasını hedefliyor. Son olarak, demokrasi ve yönetişim, karar alma süreçlerine katılımı artıran, şeffaf ve hesap verebilir yönetim anlayışlarının kurumsallaşmasını zorunlu kılıyor. Tüm bu unsurlar bir araya geldiğinde, sosyal yönden sürdürülebilir bir toplumun temelleri sağlam biçimde atılmış oluyor.

Tüm bu sürdürülebilirlik alt başlıklarını içinde barındıran “Kurumsal sürdürülebilirlik nedir?” konusu da mühim. Şirketlerin uzun vadeli ekonomik büyümeyi sağlarken çevresel ve toplumsal sorumluluklarını yerine getirme stratejilerini kapsayan bir yaklaşım oluyor. Geleneksel iş modellerinde kâr odaklı büyüme ön plandayken kurumsal sürdürülebilirlik anlayışı işletmelerin finansal başarılarını çevresel etkilerini en aza indirerek çevreyi koruma, etik yönetim ve toplumsal fayda ile dengelemelerini gerektiriyor.

Doğayı Korumak için Atılacak Adımlar

Sürdürülebilir bir gelecek inşa edebilmek için hem bireysel hem de toplumsal düzeyde kararlı ve bilinçli adımlar atılması büyük önem taşıyor. Bu kapsamda, özellikle atık yönetimi ve döngüsel ekonomi yaklaşımları çevresel sürdürülebilirliğin temel taşları arasında yer alıyor. Elektronik atıklar başta olmak üzere tüm atıkların geri dönüşüm sistemlerine dâhil edilmesi, atıkların ayrıştırılması, yeniden kullanımı ve geri kazanımı, doğal kaynakların korunmasında etkili bir yöntem olarak öne çıkıyor. Döngüsel ekonomi anlayışı ise üretimden tüketime kadar olan süreçte kaynakların mümkün olduğunca uzun süre kullanılması, atıkların minimuma indirilmesi ve sistemin kendi içinde döngüsellik kazanmasını hedefliyor.

Bu iki temel yaklaşımın yanı sıra, biyolojik çeşitliliğin korunması, doğada var olan canlı türlerinin ve ekosistemlerin devamlılığını sağlamak açısından kritik bir öneme sahip. Aynı zamanda doğal kaynakların düzensiz ve kontrolsüz kullanımının engellenmesi, çevresel dengenin korunmasında belirleyici rol oynuyor. Üretim ve tüketim süreçlerinden kaynaklanan çevre kirliliğinin etkili bir biçimde yönetilmesi, hem insan sağlığı hem de doğal yaşam için gerekli adımlardan biri oluyor. Bununla birlikte, enerji verimliliği projelerinin desteklenmesi ve uygulanması, enerji kaynaklarının daha akılcı ve tasarruflu kullanılmasını sağlayarak sürdürülebilirliğe katkı sunuyor. Son olarak, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının teşvik edilmesi, fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltırken çevreye duyarlı bir enerji dönüşümünün önünü açıyor. Tüm bu adımlar birlikte değerlendirildiğinde, doğayı koruma bilincinin sadece çevresel değil, ekonomik ve sosyal düzlemde de dönüşüme öncülük ettiği açıkça görülüyor.