Türk Telekom hakkındaki iddialara yönelik düzeltme - 2

​​​​​Son dönemde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) 130 maddelik Torba Yasa görüşmeleri kapsamında gündeme gelen, GSM operatörlerinin Hazine payı borçlarına ilişkin bazı yayın organlarındaki haberler ve sosyal medya paylaşımlarında, sektör ve Türk Telekom’a yönelik yanlış bilgi ve iddialar ortaya atılmıştır. Kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi adına aşağıdaki açıklamayı yapma gereği görülmüştür.

İDDİA 1: “TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülen torba yasanın kabul edilmesi halinde Türk Telekom, Turkcell ve Vodafone’un yaklaşık 5 milyar liralık borcunun silinmesi bekleniyor. CHP Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, ‘Biz tüketici (abone) olarak her ay şirketlere ödediğimiz faturalarda Hazine’ye ödenmek üzere yüzde 15 Hazine payı ödüyoruz. Şirketler bu paraları Hazine’ye aktarmalı. Yoksa 3 katı ceza ödemek zorundalar. Şimdi yapılan düzenleme ile Hazine’den kaçırılan Hazine alacağında 3 kat ceza uygulaması 1 kata indiriliyor. Yani af geliyor. Bu yasayla vergi yükü vatandaşın sırtına yüklenirken bu üç yabancı ağırlıklı telekom şirketinin milyarlarca lira borcu siliniyor’ dedi.”⁽¹⁾

​GERÇEK: Türk Telekom, özelleştirmeden bu yana Hazine’ye 5 milyar 345 milyon TL Hazine payı ödemiştir.

Kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi adına Hazine payı konusunun tüm boyutları ile anlatılması önemlidir.

Türkiye’de GSM şirketleri, mevzuat gereği brüt satışlarının yüzde 15’ini Hazine payı olarak ödüyor. Torba Yasa kapsamında, süresinde ödenmeyen Hazine paylarına uygulanan 3 kat cezai şartın 1 kata indirilmesi söz konusudur. Bu 3 katlık ceza, yüksek enflasyon muhasebesi sisteminin uygulandığı geçmiş yıllarda yürürlüğe girmiştir. Ancak, Türkiye’de muhasebe sisteminde son 12 yıldır yüksek enflasyon muhasebesi protokolleri uygulanmamaktadır. Ayrıca, vergi mevzuatı kapsamında genel olarak 3 kat ceza, hileli veya kasıtlı eylemler nedeni ile verginin az ödenmesi durumunda alınmaktadır. Dolayısıyla, hükümet, Torba Yasa ile aslında Hazine payı cezai şart uygulamasında güncellemeye gitme niyetindedir.

Ayrıca, Türk Telekom, mobil operasyonlarının brüt satışlarının %15’ine tekabül eden Hazine payını düzenli bir şekilde Hazine’ye ödemektedir. Hazine payı ödemeleri Türk Telekom’un GSM şirketi Avea tarafından aylık olarak takip edilen, zamanında ve gecikme yaşanmadan yapılan ödemelerdir. Bu kapsamda 2005 yılındaki özelleştirmeden bugüne kadar Avea tarafından Hazine’ye toplam 5 milyar 345 milyon TL hazine payı ödenmiştir.

Brüt satış üzerinden ödenen hazine payına ilişkin olarak yargıya intikal ettirilen temel konu hangi kalemlerin brüt satış kavramına girip girmeyeceğine ilişkindir. Zira hâlihazırda yapılan satışlarda fatura üzerinde yapılan, tahakkuk dahi etmeyen miktarlar ve paylaşıma konu edilen masraflar gibi kalemler üzerinden de hazine payı tahakkuk ettirilmektedir. İndirim yapılan miktar, gelir olmadığı gibi “satış” dahi olduğu düşünülemeyeceğinden, hazine payı da tahakkuk ettirilemeyeceği iddiası ile konu yargıya taşınmıştır.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda hâlihazırda üç operatörde dava süreci devam eden ihtilaflı toplam miktarın hazine tarafından 345 milyon TL olduğu belirtilmiştir.

Avea tarafından açılmış olan davalara konu tutarlar için mahkemelerden alınmış yürütmeyi durdurma/ihtiyati tedbir kararları mevcuttur. Görülmekte olan davalarda mahkemelerden veya tahkimden şimdiye kadar alınan davanın esasına konu kararlar da Şirketimiz lehine olup, kesinleşmesi için temyiz süreci beklenmekte, bir kısmının da ilk derece mahkemesinde yargılaması devam etmektedir.

Dolayısıyla, Hazine’ye ödenmesi gereken ancak Avea tarafından ödenmemiş bir tutar bulunmamaktadır.

Bu kapsamda mahkemelerce ve/veya tahkimde Avea’dan talep edilen bedellerin yaklaşık %97’sinin aslında hiç tahakkuk ettirilmemesi gerektiği hüküm altına alınmışken, Torba Yasa düzenlemesine göre, talep edilen anapara miktarının tamamının işleyecek faizi ile ödenmesi, Mahkemeler tarafından verilen iptal kararlarının sonuçlarından vazgeçilmesi, iptaline karar verilen işlemler nedeniyle fazladan ödenmiş durumda olan hazine paylarının iade alınamaması söz konusudur.

Bununla birlikte, Torba Yasaya konu hazine payı matrahında ihtilaflı olan kalemler; indirim miktarı ve/veya masraf paylaşımları gibi operatörlerin muhasebe kayıtlarına ilişkin olan diğer bir ifade ile aboneye yansıtılmayan/aboneden tahsil edilmeyen kalemler olduğundan, iddia edilenin aksine aboneden tahsil edilen bir bedelin operatörden tahsilinden vazgeçilmesi söz konusu değildir. Bu nedenle Torba Yasa’nın GSM şirketlerinin Hazine’ye milyarlarca liralık borcunun silineceği algısını yaratmak yanlıştır.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda da ifade edilen 345 milyon TL’lik borcun 3 kat cezası ve faizi ile birlikte toplam 2.2 milyar TL olduğu hesaplanıyor. Ancak, kaleme alınan yazıda borcun 5 milyar TL olarak ifade edildiği görülmektedir – bunun hangi kaynağa dayanılarak ortaya atıldığı dahi belli değildir.

Türkiye’de vatandaşın telekom faturasındaki vergi oranı otuz ülke ortalamasının 2.3 katıdır.

Haberde, vatandaşın sırtına ekstra vergi yükü bindirileceğinden bahsedilmiştir. Öncelikle, Türkiye’de telekom sektörü üzerindeki vergi yükü ve dünyadaki durum ile bir karşılaştırma yapmak gerekir.

Deloitte ve GSMA tarafından 2016’da yayınlanan ‘Digital inclusion and mobile sector taxation’ raporunda da görülebileceği gibi dünyada pek çok ülkede bilgi ve iletişim teknolojileri ürün ve servislerinde sadece KDV uygulanmakta, buna ek olarak telekom şirketleri de yıllık karları üzerinden kurumlar vergisi ödemektedir. Türkiye’de ise durum aşağıdaki tabloda⁽²⁾ özetlendiği gibi farklıdır. Türkiye’de özel iletişim vergisinden, telsiz ruhsatnamesine; Hazine payından, BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) kurum masraflarına; KDV’den, ÖTV’ye; Evrensel hizmet gelirlerinden Haberleşme vergisine pek çok farklı kalem altında vergi alınmaktadır.

Hatta yine Deloitte ve GSMA’in 2011’de Türkiye’deki durumu özel olarak inceledikleri ‘Mobile telephony and taxation in Turkey’ raporunda görüleceği gibi, Türkiye’de vatandaşın mobil telefon faturasındaki vergi oranı analiz edilen 30 ülkenin ortalamasına göre 2.3 kat fazladır.

Buna ek olarak, 2014 yılında Information technology and innovation foundation tarafından da ‘Digital Drag: Ranking 125 Nations by Taxes and Tariffs on ICT Goods and Services’ isimli bir rapor yayınlanmış olup raporda 125 ülkenin bilgi ve iletişim teknolojileri ürün ve servislerindeki vergi oranı analiz edilmiştir. Buna göre, Türkiye, Bangladeş ile aynı klasmandadır, yani bilgi ve iletişim teknolojileri ürün ve servislerindeki toplam vergi oranı haritada koyu mavi ile gösterilen dünyanın en yüksek seviyelerindedir.

Türk Telekom, Türkiye’ye özelleştirmeden bu yana gururla 79 milyar TL katkı sağlamıştır.

6.55 milyar USD karşılığında %55’i özelleştirilen Türk Telekom, özelleştirme sonrası 2005 yılı sonundan 30 Haziran 2017’ye kadar geçen 11.5 yıllık sürede; Kamu maliyesine toplam 46 milyar USD karşılığı 79 milyar TL nakdi fayda sağlamış olup kırılımı aşağıdaki gibidir. Özetle Türkiye’nin lider bilgi ve iletişim teknolojileri şirketi Türk Telekom, özelleştirmeden bu yana Türkiye’nin dijital dönüşümüne yaptığı yatırımların yanı sıra devletimize de 79 milyar TL’lik katkı sağlamıştır.

İDDİA 2: “CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer de, ‘Hazine’nin 2012’ye kadar yapılan incelemelerinde yaklaşık 2.2 milyar TL alacaklı durumda. 2017’ye kadar olan 5 yıllık süreç incelendiğinde bu rakamın tahmini 5 milyar lira olacağı söyleniyor’ dedi. Çakırözer, Türk Telekom ortağı Hariri Ailesi ve Oger’in ödeyemedikleri kredilerin torba tasarı ile muaf tutulacağı haberlerinin doğru olup olmadığına ilişkin bilgi istedi.” ⁽³⁾

GERÇEK: Haberde bahsi geçen torba yasa, GSM operatörlerinin brüt satışları üzerinden Hazineye ödedikleri Hazine Payı ile ilgilidir. Türk Telekom’un %55 ortağı OTAŞ’ın borçları, alacakları ya da faaliyetleri ile doğrudan yada dolaylı olarak ilişkili değildir.

Türkiye’nin lider bilgi ve iletişim teknolojileri şirketi olarak doğru bilgi ve belgelere dayandırıldığı sürece medyanın her türlü haber yapma ve olumlu/olumsuz görüş bildirme hakkına saygılıyız. Türkiye’nin stratejik öneme sahip ve de halka açık şirketlerinden biri olan Türk Telekom’u yıpratacak her türlü yanlış haberin düzeltilmesi konusunda bu açıklamada olduğu gibi bundan sonraki süreçte de daha hassas olacağımızı bir kez daha kamuoyuna saygıyla sunarız.

Kaynaklar*:
(1,3) Cumhuriyet Gazetesi’nde 12 Ekim 2017 tarihinde yayınlanmıştır

*İddia ve sorular, yazılardan aynen alınmıştır. ​

Hazine payına ilişkin Türk Telekom tarafından geçmiş dönemde Kamuyu Aydınlatma Platformunda yapılan Özel Durum Açıklamaları:

01.02.2017
https://www.kap.org.tr/en/Bildirim/583980

06.04.2017
https://www.kap.org.tr/en/Bildirim/598692

05.06.2017
https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/610882

23.06.2017
https://www.kap.org.tr/en/Bildirim/613810

24.07.2017
https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/619779

21.09.2017
https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/630521 ​​​​

Türk Telekom hakkındaki iddialara yönelik düzeltme - 1​​​​​​​​​​​​​

(2) Türkiye'de telekom sektörü üzerinde uygulanan vergiler, 1 Ocak 2018 itibariyle güncellenmiş olup halihazırda geçerlilikte olan durum aşağıdaki gibidir: